Linux 6.15: Yangi texnologiyalar va yuqori tezlik sari dadil qadam

2025-yil 25-may kuni Linus Torvalds Linux yadrosining yangi barqaror versiyasi — Linux 6.15 chiqishini rasman e’lon qildi. Bu versiya nafaqat unumdorlik va xavfsizlikni oshiradi, balki Rust dasturlash tilining integratsiyasi, yangi grafik drayverlar, tarmoq va fayl tizimidagi sezilarli yaxshilanishlar bilan ajralib turadi.

Linux 6.15 versiyasida tarixda ilk marta Rust dasturlash tilida yozilgan grafik drayver — NOVA joriy etildi. Ushbu drayver:

  • NVIDIA RTX 2000 (Turing) va undan yangi grafik kartalarni qo‘llab-quvvatlaydi
  • Yangi, xavfsiz va barqaror drayver sifatida Nouveau‘ning zamonaviy muqobili hisoblanadi
  • Rust tili tufayli xotira bilan bog‘liq xatoliklar kamayadi va xavfsizlik oshadi

Yangi algoritm tufayli:

  • 80 GB hajmdagi faylni atigi 1.6 soniyada o‘chirish mumkin
  • Avval bu jarayon 4 daqiqagacha vaqt olardi
  • Fayllar endi klasterlar bo‘yicha birma-bir emas, guruh bo‘lib o‘chiriladi

Bu esa tizim ishini silliqlashtiradi va katta fayllar bilan ishlash samaradorligini oshiradi.

io_uring texnologiyasi orqali joriy etilgan zero-copy receive (zcrx) funksiyasi:

  • Tarmoqdan kelayotgan ma’lumotni bevosita xotiraga uzatadi
  • Ma’lumot boshqa joyga ko‘chirilmasligi tufayli ish tezlashadi
  • Foydalanish uchun zamonaviy tarmoq uskunasi zarur

Btrfs Yaxshilanishlari: Zstd siqish va barqaror yozuvlar

  • Yangi Zstd siqish algoritmlari qo‘llab-quvvatlanadi
  • Tizim fayllarni avtomatik ravishda boshqa usulga o‘tkazadi, agar yozib bo‘lmasa
  • Bu virtual mashinalar va muammo yuz beruvchi saqlash qurilmalari uchun foydali

Linux 6.15 kengaytirilgan qurilma qo‘llab-quvvatlashga ega:

  • Apple MacBook Pro va M1/M2 chipli qurilmalar: Touch Bar ishlaydi
  • Samsung GalaxyBook: batareya va maxsus tugmalarni to‘liq qo‘llab-quvvatlaydi
  • Sony PlayStation 5, Moza Racing, Cammus: yangi o‘yin drayverlari
  • Xbox kontrollerylari: Turtle Beach, PowerA va boshqalar
  • Intel Killer E5000 Ethernet: endi Linux bilan mos

fanotify endi fayl tizimi ulanib/uzilgan holatlarni aniqlay oladi — bu real vaqt monitoringi uchun foydali

fwctl — yangi tizim komponenti bo‘lib, firmware (mikrodastur) bilan ishlashni osonlashtiradi

Linux 6.15 — bu oddiy yangilanish emas. Bu versiya:

  • Rust tilini joriy qilgan ilk versiya
  • Yangi grafik drayverlar va kengaytirilgan qurilma qo‘llab-quvvatlashi
  • Tezlashtirilgan fayl tizimi va tarmoq almashinuvi
  • Yuqori xavfsizlik va samaradorlik

Linux foydalanuvchilari uchun bu qulaylik, ishlab chiquvchilar uchun esa katta imkoniyatlar eshigini ochadi.