EDR va MDR: Farqlari nimada va qaysi yechim sizning tashkilotingiz uchun mos?
Kiberxavfsizlik tahdidlari tobora murakkablashib, rivojlanib borayotgan bugungi davrda tashkilotlar o‘z xavfsizlik infratuzilmasini tanlashda muhim qarorlar qabul qilishga majbur bo‘lishmoqda. Ushbu sohada ikki asosiy yechim yetakchi o‘rinni egallab turibdi: Endpoint Detection and Response (EDR) va Managed Detection and Response (MDR). Har ikkala yechimning maqsadi – ilg‘or tahdidlardan himoyalanish, biroq ularning ishlash uslubi, boshqaruv talablari va xarajat modeli keskin farq qiladi. Quyida ushbu ikki yechimning afzalliklari, kamchiliklari va qaysi holatda qaysi biri ma’qul ekanligi haqida batafsil ma’lumot beramiz.
EDR – Endpoint Detection and Response
EDR – bu texnologiyaga asoslangan yechim bo‘lib, tashkilot tarmog‘idagi barcha qurilmalar (ishchi stansiyalar, serverlar, mobil qurilmalar)da doimiy monitoring va tezkor javob berishni ta’minlaydi. EDR agentlari qurilmalarda ishlaydi, telemetriya ma’lumotlarini yig‘adi, shubhali faollikni aniqlaydi va avtomatlashtirilgan yoki qo‘lda javob choralarini amalga oshiradi.
EDRning asosiy imkoniyatlari:
- Real vaqt rejimida endpoint faoliyatini kuzatish;
- Tahdidlarni qidirish va forensik tahlil;
- Avtomatlashtirilgan javob berish mexanizmlari;
- Tahdid razvedkasi bilan integratsiya va faoliyatni kuzatish va tahlil qilish.
EDR ko‘pincha maxsus agent dasturlar yordamida ishlaydi va tahdidlarni aniqlash uchun sun’iy intellekt, mashinaviy o‘rganish va xulq-atvor tahliliga tayanadi. Biroq EDR samarali ishlashi uchun tashkilot ichida tajribali xavfsizlik mutaxassislari va kuchli SOC (Security Operations Center) bo‘lishi zarur.
MDR – Managed Detection and Response
MDR – bu xizmatga asoslangan yondashuv bo‘lib, nafaqat texnologiyani, balki tajribali mutaxassislar va jarayonlarni ham o‘z ichiga oladi. MDR provayderlari mijozlar nomidan tahdidlarni 24/7/365 kuzatadi, tekshiradi va javob choralarini ko‘radi.
MDR xizmatlarining asosiy xususiyatlari:
- Endpoints, tarmoq, bulut va elektron pochta kabi ko‘p yo‘nalishli himoya;
- Doimiy monitoring va faol tahdid ovlash;
- Forensik tahlil, insidentlarga tezkor javob va strategik maslahatlar;
- Tajribali tahlilchilar tomonidan qo‘llab-quvvatlash va keng qamrovli tahdid razvedkasi.
MDR xizmatlari, ayniqsa, kichik va o‘rta korxonalar, ichki xavfsizlik resurslari cheklangan tashkilotlar uchun mosdir.
Asosiy farqlar
| Aspekt | EDR | MDR |
|---|---|---|
| Operatsion model | Texnologiya platformasi, ichki boshqaruv talab qiladi | Xizmat modeli, tashqi mutaxassislar boshqaradi |
| Kadr talabi | Maxsus SOC va tahlilchilar kerak | Minimal ichki kadr yetarli |
| Qamrov | Asosan endpointlar | Endpoint, tarmoq, pochta, bulut |
| Monitoring | 24/7, faqat ichki resurslarga bog‘liq | 24/7/365 tashqi mutaxassislar tomonidan |
| Xarajatlar | Litsenziya + xodim + infratuzilma | Obuna asosida, barqaror narx |
| Javob berish | Avtomatlashtirilgan + mutaxassis qo‘lda | Mutaxassislar tomonidan to‘liq boshqariladigan |
| Moslashuvchanlik | Ko‘proq ichki sozlash imkoniyati | Xizmat ko‘rsatuvchi belgilagan parametrlar asosida |
| Masshtablash | Xodimlar salohiyatiga bog‘liq | Provayder resurslariga bog‘liq |
aysi yechimni tanlash kerak?
- EDR:
- Yirik tashkilotlar, o‘zining kuchli SOC jamoasi borlar uchun;
- Maxfiy yoki tartibga solingan ma’lumotlarga ega kompaniyalar uchun;
- Xavfsizlikni o‘z qo‘lida saqlashni istagan korxonalar uchun.
- MDR:
- Kichik va o‘rta bizneslar uchun;
- Tajribali xavfsizlik mutaxassislari yetishmaydigan tashkilotlar uchun;
- Tezkor himoya va 24/7 monitoring zarur bo‘lgan korxonalar uchun.
Ko‘p hollarda tashkilotlar gibrid yondashuvni qo‘llaydi: EDR vositalarini o‘zida saqlagan holda, MDR xizmatidan qo‘shimcha sifatida foydalanishadi. Masalan, kun davomida ichki jamoa ishlaydi, tunda esa MDR provayder kuzatuvni davom ettiradi.
Kiberxavfsizlikda yagona universal yechim mavjud emas. Har bir tashkilot o‘zining resurslari, xavf darajasi va strategik maqsadlariga qarab qaror qabul qilishi kerak. Muhimi, tanlangan yondashuv nafaqat bugungi, balki kelajakdagi tahdidlarga ham bardosh bera olishi lozim.
