Linux 6.18-rc1 — Yangi imkoniyatlar va keng qamrovli yangilanishlar bilan taqdim etildi

Linux operatsion tizimining yaratuvchisi Linus Torvalds yangi yirik yangilanish — Linux Kernel 6.18-rc1 versiyasini e’lon qildi. Bu versiya yadro tizimining sinov bosqichi (release candidate)ga kirganini anglatadi. Torvaldsning so‘zlariga ko‘ra, ikki haftalik “kodlarni birlashtirish jarayoni” (merge window) jarayoni tinch va muammosiz yakunlangan. Endilikda yangilangan kod butun dunyo bo‘ylab dasturchilar va sinovchilar uchun taqdim etilgan.

Yangi versiya hajmi jihatidan o‘rtacha bo‘lib, oldingi yirik yangilanishlarga nisbatan barqarorlik va optimallashtirishga ko‘proq e’tibor qaratilgan. O‘zgarishlarning yarmidan ortig‘i drayverlar sohasiga to‘g‘ri keladi — bu esa Linux yadrosining turli apparat turlari bilan moslashuvini yanada kengaytirayotganini ko‘rsatadi.

Asosiy o‘zgarishlar: drayverlar, arxitektura va xavfsizlik

Linux 6.18-rc1 versiyasi asosan drayver yangilanishlari bilan e’tiborni tortadi.

  • Alex Williamson tomonidan VFIO (Virtual Function I/O) uchun qo‘shimcha imkoniyatlar joriy etilgan, bu esa virtualizatsiya muhitlarida qurilma boshqaruvini yanada samarali qiladi.
  • Greg Kroah-Hartman esa USB, Thunderbolt va boshqa periferik qurilma drayverlarini yangiladi.
  • Bjorn Helgaas tomonidan esa PCI tizimlari uchun tuzatishlar kiritilib, qurilma aniqlash jarayoni yanada ishonchli bo‘ldi.

Grafik tizimda Dave Airlie boshchiligidagi DRM (Direct Rendering Manager) yangilanishlari zamonaviy GPU va displeylar uchun muhim optimallashtirishlarni olib keldi.

Arxitektura yo‘nalishida esa x86, ARM64 va RISC-V platformalarida sezilarli o‘zgarishlar amalga oshirildi.

  • Borislav Petkov x86 arxitekturasida yangi instruktsiya dekoderlari, mikro-kod yuklovchi va Spectre kabi zaifliklarga qarshi himoya mexanizmlarini yangiladi.
  • Will Deacon (ARM64) va Paul Walmsley (RISC-V) tomonidan esa server va IoT qurilmalar uchun optimallashtirilgan yadro funksiyalari qo‘shildi.

Rust tilining integratsiyasi davom etmoqda

Linux yadrosiga Rust dasturlash tilining kiritilishi — bu versiyaning eng muhim jihatlaridan biri. Rust yordamida yadro modullarini xavfsizroq, barqarorroq va xatolarga kamroq moyil holatda yozish imkoniyati kengaymoqda. Bu esa Linux’ning kelajakdagi xavfsizlik darajasini sezilarli oshiradi.

Fayl tizimlari va xavfsizlik takomillashtirildi

VFS (Virtual File System) sohasida Al Viro va Christian Brauner tomonidan mount mexanizmlari va inode boshqaruvi yangilandi.
Ext4, Btrfs va XFS fayl tizimlarida ma’lumot yaxlitligi va tezlikni oshiruvchi tuzatishlar amalga oshirildi.

Xavfsizlik sohasida Kees Cook boshchiligida tizim himoyasi mustahkamlandi:

  • seccomp filtrlari takomillashtirildi,
  • fscrypt va kriptografik modullar yangilanib, SHA-256 algoritmlariga qo‘shimcha optimallashtirishlar kiritildi.

Shuningdek, Alexei Starovoitov boshchiligidagi BPF (eBPF) yangilanishlari tizim monitoringi va tahlilni yanada xavfsiz tarzda amalga oshirish imkonini beradi.

Barqarorlik va samaradorlikka e’tibor

Linus Torvalds ushbu bosqichni “odatiy holatda barqaror” deb baholadi — bu safar u test kompyuterlarida murakkab nosozliklarni aniqlash uchun “bisect” usulidan foydalanishga majbur bo‘lmagan. Bu esa yangi versiya umumiy barqarorlik jihatidan ijobiy bosqichda ekanini anglatadi.

Sinovchilar 6.18-rc1 versiyasini turli ish yuklari ostida sinab ko‘rishlari so‘ralmoqda. Agar jiddiy regressiyalar aniqlanmasa, yakuniy barqaror versiya 2025-yil dekabr oyiga qadar chiqarilishi kutilmoqda.

Linux 6.18-rc1 — bu yadro tizimining yangi bosqichi bo‘lib, u katta o‘zgarishlardan ko‘ra mukammallikka intilgan mayda, lekin muhim yangilanishlar bilan to‘ldirilgan. Yangi drayverlar, arxitektura yaxshilanishlari, Rust integratsiyasi va xavfsizlik choralarining kuchaytirilishi Linux’ni serverlardan tortib mobil va IoT qurilmalargacha bo‘lgan barcha sohalarda yanada ishonchli va samarali qiladi.